De schelmenroman het was een literair subgenre van het proza-verhaal dat de basis legde voor de moderne roman. Hoewel het aanvankelijk op een "spontane" manier in Spanje voorkwam, had het een grote populariteit onder de mensen van dat land. De reikwijdte was zodanig dat het snel werd geïmiteerd in andere landen van het continent..
Het werd erg populair vanwege de nieuwe en frisse stijl waarmee het de sociale, politieke en religieuze problemen benaderde die opkwamen in Spanje dat overging van de renaissance naar de barok. Voor een deel van de inhoud begon het al snel te worden gecensureerd door de hogere klassen en royalty's, maar zonder succes..
Het belang en de populariteit ervan zorgden ervoor dat schrijvers, van meer of minder bekendheid, de stijl, thema's en aanklachten imiteerden. De picareske roman toonde, als je wilt, bij wijze van aanklacht, de toestand van de samenleving of het toen heersende morele systeem.
Artikel index
De picareske roman ontstond "spontaan". Dit wordt beweerd omdat er geen zekere kennis is over de auteur van wat het eerste werk van deze stijl zou zijn. Deze roman was Het leven van Lázaro de Tormes, van zijn fortuinen en tegenslagen (1554).
De Lazarillo de Tormes Het werd gelijktijdig gepubliceerd in 3 verschillende steden: Burgos, Alcalá de Henares en Antwerpen, zonder een gespecificeerde auteur. Er werd niet zonder reden vermoed dat 1554 niet de datum was waarop de roman werd gemaakt, maar dat er eerder een manuscript of een eerdere editie was.
De exacte datum van het schrijven van de voorganger is niet bekend, maar het stond toe dat het tegelijkertijd in de andere 3 steden werd gepubliceerd..
De picareske roman verscheen in de volledige overgang van de renaissance naar de barok in Spanje. Deze periode van verandering had in de Spaanse literatuur een eigen naam vanwege het belang van de toen geschreven werken.
Er is natuurlijk sprake van de Spaanse Gouden Eeuw. Het werd genoemd naar de opkomst van auteurs en de monumentaliteit van de werken die toen werden geschreven, met Cervantes en de Quichot bovenaan die lijst.
Er waren toen al 3 verhalende stromingen of genres van de roman in Spanje: de ridderroman, de sentimentele roman en de pastorale roman, een directe erfenis uit de renaissance..
Er deden zich ook nieuwe problemen voor in de nieuwe tijd die Spanje doormaakte aan het begin van de barokperiode, of ze begonnen in ieder geval steeds beruchter te worden. Deze problemen dienden als inspiratiebron voor schrijvers van picareske romans..
Die problemen waren: de toename van corruptie in het gerechtelijk apparaat, de achteruitgang van royalty's en aristocratie, de religieuzen van het valse geloof, de geruïneerde edelen (van wie Cervantes zijn Quichot) en outcast bekeerlingen. Kortom, ellendige mannen die zich verzetten tegen de verre hogere klassen, die niets van deze karakters afwisten.
Het is duidelijk dat die weerspiegeling van de samenleving en die sociale satire het een heel reëel tintje gaven en daarom rechtstreeks naar de picareske roman. Dat maakte De gids van Tormes gemakkelijk verspreid in Spanje (onder degenen die natuurlijk konden lezen). Hij vond echter een barrière tussen de personages die hij bekritiseerde: royalty.
In 1559 gaf koning Filips II dat bevel De gids van Tormes werd bewerkt waardoor alle vermeldingen voor het koningshuis en de rechtbank werden verwijderd. Dat wil zeggen, de vorst vroeg om het werk te censureren, zo populair was het al. Hoewel zijn bekendheid bij hem kwam vanwege de nieuwigheid, omdat diep van binnen de lezers van De gids ze wilden zichzelf niet weerspiegeld zien in die "antiheld".
In tegenstelling tot wat Felipe graag had gezien, hield de censuur de opkomst van deze nieuwe stijl echter niet tegen. In feite lieten de imitaties en voortzettingen niet lang op zich wachten en, op zichzelf, had de picareske roman als doel, zonder het te weten, de basis te verschaffen om het mogelijk te maken. De Quijote.
Zo werden voortzettingen van de avonturen van Lazarus geschreven (zelfs in de twintigste eeuw, net als de Nieuwe avonturen en tegenslagen van Lázaro de Tormes, geschreven in 1944 door Camilo José Cela), of zelfs nieuwe, door de stijl aan te passen of te imiteren.
Auteurs zoals Mateo Alemán, Francisco de Quevedo, Jerónimo Alcalá, Alonso Castillo Solórzano, Luis Vélez de Guevara en Francisco Santos in Spanje zetten de erfenis van de De Lazarillo.
Zijn werken, die later zullen worden vermeld, hadden een impact op de samenleving die ze ontving, waardoor de bewoners recreatie en reflectie konden krijgen..
Zelfs het genre overstijgt de grenzen van de Spaanse taal. De picareske roman werd uiteindelijk nagebootst door verschillende Europese auteurs. Dat is het geval met Daniel Defoe, Grimmelshausen, Alain René Lesage en Mikhail Chulkov.
Onder de kenmerken van de picareske roman kunnen we het volgende noemen:
Het wordt verteld in de eerste persoon, waar het personage en de auteur hetzelfde zijn. Als een schurk vertelt het personage zijn avonturen in het verleden, al wetend hoe elk van zijn avonturen zal eindigen.
De hoofdpersoon of schurk is een antiheld. Hij komt uit de lagere klasse, de zoon van gemarginaliseerde of zelfs criminelen. Het is een meer getrouwe weerspiegeling van de Spaanse samenleving dan het ridderlijke of pastorale ideaal van liefde dat aanwezig is in andere stijlen..
De schurk is altijd een lui zonder bezigheid, een schurk die zonder enige waarschuwing van onheil leeft..
De structuur van de roman is open. De schurk blijft voor onbepaalde tijd avonturen beleven (waardoor avonturen die door andere auteurs zijn geschreven aan het originele verhaal konden worden toegevoegd). De roman presenteert de mogelijkheid om 'oneindig' te zijn.
Het personage is lineair. Het evolueert of verandert nooit. Om deze reden kan hij altijd prestaties van verschillende of vergelijkbare toon onder ogen zien, omdat hij altijd hetzelfde zal uitkomen, zonder enige kennis die hem als personage doet evolueren..
Hoewel hij nooit een leertijd heeft gehad, verlangt de schurk ernaar om zijn fortuin en sociale status te veranderen, maar hij faalt altijd in zijn pogingen.
Het wordt tot op zekere hoogte beïnvloed door religieuze welsprekendheid, die bepaalde gedragingen bekritiseerde met behulp van voorbeelden. De schurk wordt dus evenzeer gestraft, alleen dat de schurk geen lezingen geeft, hoewel anderen dat wel kunnen door zijn lezing..
De schurk is een ongelovige. Hij woont met teleurstelling de gebeurtenissen bij die hem met geluk raken. De majesteit of het belang van de personages of situaties die hem worden gepresenteerd, zijn van weinig waarde voor hem, omdat wordt aangetoond dat ze verminderd zijn (onder andere corrupte rechters, ontrouwe geestelijken) en hij bekritiseert ze dus door hun onvolkomenheden.
Door de karakteristieke karakters van de corrupte samenleving te presenteren, wijkt de ondeugende roman af van het idealisme van ridderlijke, sentimentele en pastorale romans en benadert een bepaald realisme, aangezien we door spot of satire de aspecten worden getoond die vervelende en corrupte samenleving zijn..
De schurk heeft nooit een nobele oorsprong. Net zoals het ook gebeurt dat de schurk in de hele roman verschillende meesters dient en zo verschillende lagen van de samenleving laat zien.
Zoals we hebben gezien, heeft de picareske roman niet alleen versies van zijn eerste werk, maar ook auteurs en werken in verschillende talen en tijden. Daarom beginnen we met een verfijnde lijst van Spaanse picareske romans volgens de canon. Dit zijn:
- Het leven van Lazarillo de Tormes en zijn fortuinen en tegenslagen (1554), anoniem.
- Guzman de Alfarache (1599 en 1604), Mateo Alemán.
- Tweede deel van de Guzmán de Alfarache (apocrief, 1603), Juan Martí.
- Het leven van de Buscón (1604-1620), gepubliceerd in 1626, Francisco de Quevedo y Villegas.
- De Guitón Honofre (1604), Gregorio González.
- Ondeugende Justina's entertainmentboek (1605), Francisco López de Úbeda.
- Celestina's dochter (1612), Alonso Jerónimo de Salas Barbadillo.
- De vindingrijke Elena (1614), Alonso Jerónimo de Salas Barbadillo.
- De gewiekste Estacio Y Het subtiele Cordoba Pedro de Urdemalas (1620), Alonso Jerónimo de Salas Barbadillo.
- Relaties in het leven van de schildknaap Marcos de Obregón (1618), Vicente Espinel.
- De buitensporige hebzucht van de goederen van anderen (1619), Carlos García.
- Tweede deel van het leven van Lazarillo de Tormes, ontleend aan de oude corónicas de Toledo (1620), Juan de Luna.
- Lazarillo de Manzanares, met vijf andere romans (1620), Juan Cortés de Tolosa.
- Alonso, ober van vele meesters o De spraakzame donor (1624 en 1626), Jerónimo de Alcalá.
- Harpies van Madrid en zwendelauto's (1631), Alonso Castillo Solórzano.
- Het meisje van leugens, Teresa del Manzanares, geboren in Madrid (1632), Alonso Castillo Solórzano.
- Avonturen van Bachelor Trapaza, typische leugenaars en meester van charmeurs (1637), Alonso Castillo Solórzano.
- De marter van Sevilla en de haak van de tassen (1642), Alonso Castillo Solórzano.
- Het leven van Don Gregorio Guadaña (1644), Antonio Enríquez Gómez.
- Het leven en de gebeurtenissen van Estebanillo González, een man met een goed humeur, gecomponeerd door hemzelf (1646), toegeschreven aan Gabriel de la Vega.
- Derde deel van Guzmán de Alfarache (1650), Félix Machado de Silva y Castro.
- Parkiet degene met de kippenhokken (1668), Francisco Santos.
De andere werken in de Spaanse literatuur die het malafide personage gedeeltelijk imiteren of licentiëren zijn:
- Rinconete en Cortadillo (1613) door Miguel de Cervantes.
- The Cojuelo Devil (1641) door Luis Vélez de Guevara.
- De vermakelijke reis (1603) door Agustín de Rojas Villandrando,
- Het verschillende fortuin van de soldaat Pindar (1626) door Gonzalo de Céspedes y Meneses.
- De harpijen van Madrid en de zwendelauto (1631), Het meisje van de leugens, Teresa de Manzanares Avonturen van Bachelor Trapaza (en zijn voortzetting), De marter van Sevilla en de haak van de tassen (1642) van Alonso de Castillo Solórzano.
- Beter zicht op hunkeren (1620) van Rodrigo Fernández de Ribera.
- De bestraffing van ellende (S. f.) Van María de Zayas y Sotomayor;
- Mededelingen en richtlijnen voor buitenstaanders die voor de rechter verschijnen (1620) door Antonio Liñán y Verdugo en De vakantie in de namiddag (S. f.) Door Juan de Zabaleta. Beiden heel dicht bij het traditionele verhaal.
- Levenslang (S. f.) Door Diego de Torres y Villarroel, een roman die meer autobiografisch dan picareske is, maar die in de alinea's bepaalde picareske accenten heeft.
- De schurk van Spanje, heer van Gran Canaria (1763) door José de Cañizares.
- De periquillo van Sarniento (1816) van José Joaquín Fernández de Lizardi, een Latijns-Amerikaanse versie van de roman van Spaans onheil.
- De gids van blinde wandelaars van Buenos Aires naar Lima (1773) door Concolorcorvo, pseudoniem van Alonso Carrió de la Vandera, ook Latijns-Amerikaans.
- Nieuwe avonturen en tegenslagen van Lázaro de Tormes (1944) van Camilo José Cela, een moderne pastiche die de originele roman voortzet.
- Peralvillo de Omaña (1921) van David Rubio Calzada.
De hoofse romans met picareske boventonen zijn ook het vermelden waard, of zelfs andere grote werken van auteurs buiten Spanje die enige invloed van de Spaanse picareske roman laten zien. Enkele voorbeelden zijn:
- Het leven van Jack Wilton (1594) door de Engelse auteur Thomas Nashe.
- De komische roman (1651-1657) door de Franse schrijver Paul Scarron.
- Waargebeurd verhaal van Isaac Winkelfelder en Jobst von der Schneid (1617) van de Duitse auteur Nikolaus Ulenhart.
- Brabants Spaans (1617) van de Nederlandse schrijver Gerbrand Bredero.
- Fortuinen en tegenslagen van het beroemde Moll-Vlaanderen (1722) door de Engelse auteur Daniel Defoe.
- De avonturen van Roderick Random (1748), Slechtvalk augurk (1751) door de Engelse auteur Tobias Smollett.
- Fanny Hill (1748), door de Engelse schrijver John Cleland. Dit werk mixt ook het picaresque met een erotische toon.
- Het leven en de meningen van de heer Tristram Shandy (1759-1767) door de Ierse auteur Laurence Stern.
- De avonturier Simplicíssimus (1669) van de Duitse schrijver Hans Grimmelshausen. Dit werk is gebaseerd op het populaire karakter van de Duitse traditie Till Eulenspiegel.
- Gulliver's reizen (1726) van de Engelse auteur Jonathan Swift.
Er zijn ook auteurs uit latere eeuwen die in hun werk een zeker spoor van de stijl van de picareske roman laten zien. En het punt is, de picareske roman is, diep van binnen, de basis van de moderne roman. Deze auteurs zijn onder meer:
- Oliver draai (1838) van de Engelsman Charles Dickens.
- Het geluk van Barry Lyndon (1844) van de Engelsman William Thackeray.
- de avonturen van Huckleberry Finn (1884) van de Amerikaan Mark Twain.
- Bekentenissen van de oplichter Felix Krull (1954) van de Duitser Thomas Mann, een roman die hij onvoltooid liet.
Niemand heeft nog op dit artikel gereageerd.